Cerebrovaskularne bolesti su poremećaji kod kojih je jedan ili više krvnih sudova mozga primarno oštećen patološkim procesom, a deo mozga ili ceo mozak prolazno ili trajno oštećen ishemijom ili krvavljenjem. Cerebrovaskularne bolesti su u oko 80% slučajeva ishemijske geneze, a oko 20% uzroka čini hemoragija (intracerabralna i/ili subarahnoidalna).

Cerebralna ishemija podrazumeva funkcionalne i organske lezije mozga koje nastaju zbog prolazne ili trajne nedovoljne perfuzije mozga.

Etiologija cerebralne ishemije

• Oboljenja arterija; okluzivna arterijska bolest (arterioskleroza čini više od 95% uzroka), fibromuskularna displazija, kinking, coiling, lupus erythematodes, periarteritis nodosa, arteritis cranialis, Takayashu arteritis, uremički arteritis, sarkoidiza itd.
• Oboljenja srca: poremećaji srčanog ritma, treperenje pretkomora, infarkt miokarda sa prizidnim trombom, kardiomiopatija, endokarditis, operacija srca sa ekstrakorporalnom cirkulacijom.
• Kompresija; egzostoze i osteohondroza vratnih pršljenova, tumorska i ožiljna kompresija.

Oko polovinu pacijenata hospitalizovanih zbog akutnih neuroloških oboljenja čine bolesnici sa dijagnozom moždanog udara (sinonimi: šlog, Stroke, Schlag, cerebrovaskularni inzult). Moždani udar preživi 6 od l0 bolesnika, oko polovina kasnije ima teške sekvele, a trećina pacijenata postaje nesposobna za život bez tuđe pomoći.

ETIOLOŠKA KLASIFIKACIJA CEREBRALNOG INSULTA

Ishemički cerebralni infarkt (80%) Cerebralna embolija (45%)

• Atero-arterijska embolizacija (40%)
• Kardiogena embolizacija (25%)
• Cerebralna hipoperfuzija (5%)
• Arterijska tromboza (30%) Ekstrakranijalne i cerebralne arterije (15%)
• Penetrantne a. (lakunarna lezija) (15%)

Cerebralna hemoragija (20%)

• Intracerebralna hemoragija (8%)
• Subarahnoidna hemoragija (10%)
• Sub i ekstraduralna hemoragija (2%)

Kriterijum za klasifikaciju cerebrovaskularnih bolesti su:

• Patoanatomska slika (ishemičke i hemoragičke lezije),
• Patogenetski mehanizam (trombotički, embolijski, hemodinamski),
• Topografija (anatomska lokalizacija i veličina lezije)
• Ekstenzivnost i karakter lezija (fokalne i globalne),
• Kliničko ispoljavanje (asimptomatske i simptomatske),
• Klinički tok (akutan i hroničan),
• Vremensko-dinamsko ponašanje (tranzitorni ishemički atak TIA, rever- zibilni ishemički neurološki deficit RIND i crescendo TIA itd.).

Danas klasifikacija cerebrovaskularnih bolesti uzima u obzir sve navedene kri- terijume i posebno rezultate neuroimidžing ispitivanja (Duplex scann, CT, MRI, MSCT).

I Asimptomatska cerebrovaskularna bolest II Fokalni poremećaji funkcije mozga

• TIA (tranzitorni ishemički atak)
• Moždani udari (Stroke)
• intracerebralna
• hemoragija
• subarahnoidalna hemoragija
• intracerebralna hemoragija iz arteriovenske malformacije
• ishemički infarkt mozga

III Vaskularne demencije

Hipertenzivna encefalopatija