Skip to main content

REKONSTRUKCIJA KAROTIDNE ARTERIJE

  • 12. 2. ARGUMENTI ZA PRIMENU EVERZIONE KAROTIDNE ENDARTEREKTOMIJE

ARGUMENTI ZA PRIMENU EVERZIONE KAROTIDNE ENDARTEREKTOMIJE:

  1. Patch-angioplastika, koja je indikovana u slučaju gracilnih arterija, naročito kod žena, se primenom everzione tehnike eliminiše. Samim tim nije neophodna ugradnja stranog materijala, nema rizika od infekcije, pseudoaneurizme, rupture venskog patch-a itd.
  2. Everziona endarterektomija najjefikasnije rešava patološku elongaciju karotidnih arterija (kinking, coiling) koji je u većoj meri prisutan u 10-16% pacijenata planiranih za rekonstrukciju karotidne arterije.
  3. Vremeklemovanjajekraćeprieverzionojnegostandardnojendarterektomiji. Što je kraći period intraoperativne cerebralne ishemije mogućnost peroperativnih neuroloških lezija je manja. Osim toga, čak ni plasiran intraluminalni shunt nije uvek garancija dobre moždane perfuzije tokom klemovanja karotidnih arterija, pa je dobro da se vreme klemovanja skrati.
  4. Everziona karotidna endarterektomija pruža mogućnost za kompletnu dezopstrukciju dužeg segmenta spoljašnje i zajedničke karotidne arterije nego standardna metodu.
  5. Reimplantacija endarterektomisane unutrašnje karotidne arterije u anatomskoj poziciji poštuje morfologiju i hemodinamiku originalne karotidne bifurkacije, što pruža osnovu za dobre dugoročne rezultate u prevenciji restenoze.

Upotreba privremenog protektivnog intraluminalnog shunt-a je otežana, mada ne onemogućena, tokom everzione endarterektomije. Everziona endarterektomija nije inkompatibilna sa primenom shunt-a, ali je on neophodan ređe nego kod standardne endarterektomije, pošto vreme klemovanja kraće traje.

Rezultati

Među specifičnim komplikacijama čija učestalost definiše kvalitet karotidne endarterektomije izdvaja se: perioperativni neurološki deficit u ranom

postoperativnom toku i restenoza kad se analiziraju udaljeni rezultati.

Perioperativni šlog: Dešava se u oko 1% (a u nekim ustanovana i do 15% pacijenata kod kojih je urađena standardna karotidna endarterektomija). Opisano je više različitih scenarija koji mogu izazvati perioperativni insult:

  • Ishemija mozga tokom klemovanja karotidnih arterija,
  • Intra/postoperativna tromboza rekonstruisane (karotidne) arterije
  • Intra/postoperativna embolizacija,
  • Intracerebralna hemoragija,
  • Hiperperfuzija, edem mozga itd.) i
  • Incidenti koji nisu vezani za rekonstruisani arterijski segment.

Everzioni metod skraćuje period intraoperativne ishemije mozga, redukuje mogućnost tromboze endarterektomisanog segmenta i ostavlja glatku (ne- emboligenu) površinu arterije, pa time uspešnije prevenira oštećenja mozga. Perioperativni mortalitet (uključujući perioperativni šlog) i morbiditet je manji nakon everzione nego nakon standardne karotidne endarterektomije.

Restenoza nakon karotidne endarterektomije nastaje zbog previđenih neravnina i neadekvatne resekcije unutrašnje karotidne arterije (kinking ili coiling), a jedna od prednosti everzione endarterektomije je mogućnost adekvatne resekcije ekscesivnog dela unutrašnje karotidne arterije.

Restenoza karotidne arterije se otkriva ređe kod pacijenata sa everzionom u odnosu na standardnu endarterektomiju.

Uredna kontrolna postoperativna arteriografija
karotidnih arterija nakon everzione endarterektomije.

Kontrola Duplex-ultrasonografija nakon everzione endarterektomije.
Neravnina na intimi zajedničke karotidne arterije, na mestu gde počinje endarterektomija.

Kontrolna Duplex-ultrasonografija nakon everzione endarterektomije. Uredan nalaz sa glatkim unutrašnjim slojem, bez znakova turbulencije na longitudinalnom snimku.

Everziona karotidna endarterektomija predstavlja prvi izbor lečenja karotidne stenoze pacijenata na Institutu za kardiovaskularne bolesti Dedinje sa stopom neurološkog morbiditeta od 1,2% i ukupnog mortaliteta od 1,3%.

Poredeći konvencionalnu i everzionu tehniku endarterektomije pet studija analiziralo je 2465 pacijenata, odnosno 2589 arterija. Nije opisana stitistički značajna razlika u stopi postoperativnog moždanog udara i/ili smrti i moždanog udara tokom postoperativnog praćenja, mada postoji tendencija boljih rezultata primenom everzione tehnike, što se objašnjava kraćim vremenom klemovanja karotidne arterije.

Dugoročni rezultati. Publikovani su rezultati pojedinih kliničkih studija, nažalost nerandomiziranih u kojima everziona karotidna endarterektomija pokazuje bolje rane, a naročito udaljene rezultate. Everziona tehnika je povezana sa značajno manjom stopom restenoza >50% tokom praćenja. (2.5% vs 5.2%). “Cochrane” analiza zaključuje da je everziona endarterektomija povezana sa manjim rizikom postoperativne okluzije i restenoze unutrašnje karotidne arterije.

Izbor tipa endarterektomije trebalo bi da bude zasnovan na sposobnosti i iskustvu svakog individualnog centra i hirurga. Everziona tehnika pruža mogućnost statistički značajno kraćeg vremena klemovanje karotidne arterije tokom endarterektomije sa dobrim ranim i udaljenim rezultatima. Everziona tehnika je povezana sa značajno manjom stopom restenoza >50% tokom višegodišnjeg praćenja.

 

Duplex-ultrasonografija nakon everzione endarterektomije. Neravnina na intimi na mestu gde završava endarterektomija, sa turbulentnim protokom.